Wat is het Toekomstverbond?
Het Toekomstverbond is het akkoord dat de Vlaamse overheid, de stad Antwerpen en de burgerbewegingen Ringland, Ademloos en stRaten-generaal sloten over de mobiliteit en leefbaarheid in de Antwerpse regio. De ondertekenaars van het Toekomstverbond verbonden zich in maart 2017 tot ambitieuze doelstellingen voor de mobiliteit, de leefbaarheid en de stadsontwikkeling in de Antwerpse regio. Een belangrijke component daarvan is de drastische omslag naar een nieuwe mobiliteitsmix tegen 2030: het aandeel autovervoer neemt af van 70 procent tot maximaal 50 procent en het aandeel duurzame mobiliteit neemt toe van 30 procent tot minstens 50 procent. Meer uitleg over het Toekomstverbond vind je hier.
De Antwerpse vervoerregio omvat 32 steden en gemeenten en 9 districten. In 2018 kwam het telgebied van Straatvinken overeen met dit gebied. In 2019 is het telgebied uitgebreid naar de hele provincie Antwerpen en het Waasland. Sinds 2020 wordt iedereen in Vlaanderen uitgenodigd om mee te tellen.
In welke regio’s telt Straatvinken?
Straatvinken telt sinds 2020 in heel Vlaanderen.
Wat tellen we juist voor Straatvinken?
Wat? Met Straatvinken doen we doorsneetellingen. Daarbij tellen bewoners en organisaties in zo veel mogelijk straten het aantal ‘bewegingen’ (auto’s, bussen, fietsen, wandelaars enz.) tijdens een welbepaald uur in de avondspits. Op die manier krijgen we een zicht op de modal split in het telgebied. Hier vind je onze tips om kwaliteitsvol te tellen.
Andere verkeerstellingen? Onze telaanpak is complementair aan bestaande modal-splitmetingen door de manier van meten en de grootte van het telgebied. Bij klassieke berekeningen wordt een globale modal-splitcijfer berekend voor een regio op basis van bevragingen over het verplaatsingsgedrag van bewoners en/of pendelaars. Dat cijfer geeft een idee over het aandeel van verschillende vervoerswijzen voor een hele regio/buurt, maar niet over de modal split in individuele straten. Dat is precies een van de voordelen van de aanpak van Straatvinken: je kan het effect van individuele mobiliteitskeuzes door bewoners en pendelaars tonen op straatniveau.
Fijnmazige data! We meten hoe bewoners dagelijks het verkeer in hun straat ervaren. We doen dat voor een groot aantal straten zodat we een idee krijgen van de verschillen tussen straten en buurten. Dat laat dan weer toe om op termijn de data over de jaren heen te vergelijken. Door die nieuwe fijnmazige data kan Straatvinken bijdragen aan een dialoog tussen wetenschappers, beleidsmakers, burgergroepen en anderen. En dat is nu juist een van de doelstellingen van citizen science.
Welke vervoermiddelen worden geteld en welke niet?
We tellen alle vormen van verplaatsingen, behalve de metro, trein, waterbus en het luchtverkeer. Meer info over de vervoermiddelen en hoe die te tellen vind je hier.
Wat is de modal split en de modal shift op straatniveau?
De modal split op straatniveau* toont hoe de straat gebruikt wordt door de verschillende vervoerswijzen. Het woord ‘modal’ betekent vervoerswijze, dus het middel dat gebruikt wordt voor verplaatsingen. Veelvoorkomende vervoerswijzen zijn de personenwagen, fiets, bus, tram of trein, en in het geval van goederentransport bijvoorbeeld binnenschip, vrachtwagen of vliegtuig.
Het woord ‘split’ verwijst naar de verdeling. Zo kan in een bepaald gebied bijvoorbeeld 50 procent van de verplaatsingen gebeuren met de fiets, 40 procent met de auto en 20 procent met de bus. De ‘modal split’ of de verdeling van de vervoerswijzen is dus een relatieve maat die iets zegt over de vervoerswijze die gekozen wordt, maar het is geenszins het enige relevante cijfer. Bovendien kan de modal split op veel verschillende manieren worden gemeten. De modal split berekenen is niet enkel relevant om een idee te krijgen van de uitstoot van vervuilende stoffen, maar ook van de leefbaarheid van straten, de verkeersveiligheid en de toeristische aantrekkingskracht van een stad of dorp.
De modal shift geeft aan hoe de modal split jaar na jaar evolueert. Om tegen 2030 de mobiliteitsdoelstellingen te halen moeten we gemiddeld elk jaar opnieuw een modal shift van minstens 2 à 3 procent naar meer duurzame vervoerswijzen realiseren.
* Straatvinken hanteert een aangepaste definitie voor 'modal split' om de impact van het verkeer op straatniveau in kaart te kunnen brengen.
Tot wanneer kan ik me inschrijven?
Je kunt je in principe inschrijven tot op de teldag zelf, maar we vragen om dat toch zo snel mogelijk te doen. Zo krijgen onze onderzoekers én de andere Straatvinken een goed beeld van de straten die meedoen. Als je vooraf inschrijft, houden we je ook op de hoogte van verdere informatie.
Hoe tel ik een tandem, bakfiets, hoverboard, bromfiets, tram enzovoort?
Wil je weten hoe je de ‘speciallekes’ correct moet tellen? Kijk hier voor een overzicht hoe Straatvinken de verschillende vervoermiddelen indeelt.
Hoe tel ik met pen en papier?
Download hier het papieren telformulier. Nadien geef je de resultaten meteen in op www.straatvinken.be/ingave.
Hoe en wanneer kan ik de resultaten raadplegen?
In het najaar stellen we de definitieve resultaten van de telling van lopende editie voor waarbij je de resultaten kan ontdekken en de analyse van onze wetenschappers verneemt. Vanaf dan komen de resultaten, net zoals die van 2018, 2019, 2020, 2021, 2022 en 2023, ook online.
Schrijf je zeker ook in voor de nieuwsbrief van Straatvinken, zodat we je op de hoogte kunnen houden.
Waarom is Straatvinken een jaarlijkse campagne tot 2030?
De ondertekenaars van het Toekomstverbond verbonden zich in maart 2017 tot ambitieuze doelstellingen voor de mobiliteit, de leefbaarheid en de stadsontwikkeling in de Vervoerregio Antwerpen. Een belangrijke component daarvan is de drastische omslag naar een nieuwe mobiliteitsmix tegen 2030: het aandeel van het autovervoer neemt af van 70 procent tot maximaal 50 procent en het aandeel duurzame mobiliteit neemt toe van 30 procent tot minstens 50 procent.
De Vlaamse regering schuift ook in haar regeerakkoord 2019-2024 ambitieuze doelstellingen naar voren voor de modal split, de verdeling van de gebruikte vervoermiddelen. Voor heel Vlaanderen is het streefcijfer 40% duurzame vervoermiddelen: te voet, met de fiets of het openbaar vervoer. In de grootstedelijke vervoerregio’s (Antwerpen, Gent en de Vlaamse Rand rond Brussel) ligt die ambitie op 50%.
Door jaarlijks het verkeer te tellen kunnen burgers nagaan of het verkeer in onze straten daadwerkelijk evolueert naar een duurzame modal split.
Moet ik betalen om deel te nemen aan het project?
De deelname aan Straatvinken is helemaal gratis. De ontwikkeling van de tel-app (tot 2022) en de campagne gebeurde grotendeels met vrijwillige inzet van experts en burgers. Bij eerdere editie kregen we financiële steun van de stad Antwerpen (editie 2018), het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek, het departement Mobiliteit en Openbare Werken (2019) en Het Nieuwsblad (2021).
Gazet van Antwerpen was tot 2023 de mediapartner van Straatvinken.
Naast de projectpartners (UAntwerpen, HIVA - KU Leuven en Ringland Academie) bieden ook Datylon en Voices That Count expertise en ondersteuning.
Kan ik ook op een ander moment tellen?
Het burgeronderzoek gaat door op een vast moment, tijdens het jaarlijkse collectieve telmoment in de maand mei. Dat doen we om een wetenschappelijk onderbouwde dataset te creëren. Je kan het telformulier natuurlijk wel gebruiken om ook op andere momenten het verkeer in jouw straat te tellen.
Waarom wordt geteld op een donderdagavond in mei tussen 17 en 18 uur?
Het tellen van de mobiliteit gebeurt altijd op een typische dag tijdens de spitsuren. Dinsdag en donderdag zijn de weekdagen met de minste bijzonderheden. De spits kan geteld worden ’s morgens en/of ’s avonds. Wij geven de voorkeur aan een een telling tijdens het avondspitsuur. We kiezen de derde week van mei omdat er in die week geen publieke vakantiedagen vallen. De maand april is minder evident vanwege de paasvakantie, en in juni wijkt de verkeersdrukte af van andere maanden door de examens.
Wanneer is het telmoment precies?
De volgende editie vindt plaats op donderdag 16 mei 2024 tussen 17 en 18 uur. De telling duurt dus 60 minuten.
Kan iedereen mee tellen?
Iedereen in Vlaanderen kan mee tellen en de individuele resultaten van haar of zijn telling ontvangen. Straatvinken wil zo veel mogelijk mensen betrekken bij het onderzoek. Zowel individuele burgers als organisaties kunnen zich inschrijven. Hoe meer straten worden gemeten, hoe verfijnder het beeld dat we krijgen van de verkeerssituatie in de regio. Het heeft geen belang of je vorig jaar al meedeed of niet.
Wat kan ik doen tussen mijn inschrijving en het telmoment?
Zet het telmoment in je agenda. Maak tijd vrij in je agenda zodat je beschikbaar bent op op het telmoment tussen 17 en 18 uur. Stel op je smartphone eventueel een melding in. Zo ben je gerust dat je op tijd klaarzit.
Oefen al eens. Wil je al eens oefenen en nagaan hoe je bijvoorbeeld een kinderwagen of een step vinkt? Je vindt hier allerlei tips. Het papieren telformulier kan je hier alvast downloaden.
Blinde vinken! Nodig ook vrienden en familie uit om mee te tellen. Dan krijgen we een fijnmazig beeld van de verkeerssituatie in zo veel mogelijk straten.
Kan ik zien welke straten in mijn buurt meedoen?
De locaties van de komende editie kan je helaas niet zien.
Wil je zien in welke straten er bij vorige edities geteld is? Kijk dan op de resultatenkaart.
Zijn er voor één straat soms meerdere straatvinken nodig?
Ja, in drukke straten met meerdere rijvakken per rijrichting is het voor één teller moeilijk om de beide rijrichtingen te tellen. We stellen voor dat je één rijrichting kiest en al het verkeer in die richting telt (op het voetpad aan jouw kant wel alle voetgangers tellen, ongeacht hun looprichting). In de tel-tool kan je aanduiden dat je maar één rijrichting hebt geteld. Als je met twee straatvinken bent, kan je elk één richting tellen. In dat geval zijn wel twee aparte inschrijvingen vereist.
Voor lange straten is het ook interessant om op verschillende plaatsen te tellen. Als je voldoende inzoomt op de kaart, kan je zien waar de andere straatvinken willen meten. We laten het aan jou over om in te schatten of er al voldoende tellers in een straat zijn. Check bijvoorbeeld of er in bepaalde stukken van de straat zijwegen zijn met veel aan- of afvoer van verkeer.
Kan ik zelf een straat uitkiezen om te tellen?
Ja, je bent helemaal vrij om een straat te kiezen binnen het meetgebied. In een lange en/of drukke straat kan het zeker nuttig zijn om met meerdere straatvinken aan de slag te gaan (en elk een rijrichting te tellen).
Blijft het voor jou helemaal gelijk waar je zou tellen? Vraag je gemeente eventueel of ze tips heeft voor een strategisch belangrijke tellocatie.
De autosnelwegen tellen we niet mee omdat die ook niet opgenomen zijn in de officiële modal-splitberekeningen van het Toekomstverbond.
Wat moet je doen in straten met erg veel verkeer?
In straten met meerdere rijvakken per rijrichting is het meestal niet realistisch om de beide rijrichtingen te tellen. Daar stellen we voor dat je één rijrichting kiest en al het verkeer in die richting telt. Op het telformulier - en bij de ingave van je telling - kan je aanduiden dat je maar één rijrichting hebt geteld (op het voetpad aan jouw kant wel alle voetgangers tellen, ongeacht hun looprichting).
Als je met twee straatvinken bent, kan je elk één richting tellen (met twee tel-formulieren). Bij de ingave van je telresultaten kan de twee richtingen ofwel apart ingeven - of opgeteld in één keer.
Waar geef ik na het tellen mijn resultaat in?
Na het tellen kan je je resultaat ingeven via www.straatvinken.be/ingave/. Doe dat bij voorkeur onmiddellijk, ten laatste twee dagen na het telmoment.
Bedankt!
Kan ik nog met mijn smartphone tellen?
Neen, sinds 2023 tellen we enkel nog met pen en papier.
We tellen vanaf 2023 ook de steps en bakfietsen apart. Zo veel verschillende categorieën passen helaas niet meer op het scherm van een smartphone. Bovendien hield onze app-ontwikkelaar ermee op. Daarom tellen we niet meer met de online tel-tool, enkel nog met pen en papier. De helft van de tellers deed dat sowieso al en dat bleek even vlot te gaan.
Je kan hier het telformulier downloaden.